| موج چهارم جهانی و تحول دیجیتالی حوزه الهیات، بایسته ها و راهبردها |
| کد مقاله : 1048-NEXT |
| نویسندگان |
|
مرکز مطالعات عالی دانشگاه تهران * ۱۶ آدر. خ فروزانفر پ ۱۹ |
| چکیده مقاله |
| باسمه تعالی موج چهارم جهانی و تحول دیجیتالی حوزه الهیات، بایسته ها و راهبردها دکتر محمود واعظی دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهرانmvaezi@ut.ac.ir تحلیل و بررسی اینده های محتمل (Predictive Futures Studies)بویژه در حوزه تحلیل پاردایم های اینده جهانی از جمله مباحث پرطرفدار قرن اخیر است. اینده پژوه مشهورامریکایی الوین لوییس تافلر(Alvin Toffler۳ اکتبر ۱۹۲۸–۲۷ ژوئن ۲۰۱۶) موج های سه گانه جهانی را سه مرحله عنوان کرد: پارادایم یا موج اول: دوره کشاورزی و تلاشهای فیزیکی انسانها برای امرار معاش روزانه با ابزار اولیه و خروج از دوره شکارگری. پارادایم دوم: انقلاب صنعتی و ورود ابزار صنعتی به بازار کار و خدمات و عبور از مرحله قبل. .پارادایم سوم انقلاب و تحول آی تی و ای سی تی که دوره معاصر را از نیم قرن قبل و بویژه از اغاز هزاره سوم به خود اختصاص داده و بصورت شتابان و عمیق در ابعاد مختلف اجتماعی فرهنگی سیاسی ودر سطح های بسیار متنوع از درون خانواده ها تا مرزهای دورافتاده جهان را درنوردیده و تحولات شکلی و محتوایی شگرفی را به دنبال داشته است. در زمینه پارادایم اینده جهانی یا موج چهارم نیز سخنان زیادی مطرح شده است که در این میان استدلالات اینده پژوه بزرگ دکتر سهیل عنایت الله (ُSohail Inayatullah)و همکارانش قابل توجه و برای دولتمردان نظام ج ا ا و بویژه نخبگان عرصه الهیات بایسته ی امعان نظر است. ایشان براساس مطالعات میدانی و رصد تحولات جهانی در مقاله ویژه خود تحت عنوان: Times have changed بر این نقطه تاکید میکند که اساس و شالوده بینش سرمایه داران جهانی تغییر یافته و محور پیشرفت انان بر محیط زیست رفاه و عدالت اجتماعی (triple bottom line )متمزکز شده است و با استناد به دیدگاه های سایر اینده پژوهان، پارادایم اینده جهان را معنویت و به تعبیری دیگر فرهنگ پیش بینی میکند. ایشان معنویت را با تبیین چهار عامل وابسته به هم تفسیر میکند: 1- ارتباط با باری‌تعالی که امری غریزی و متعالی است. 2- یک عمل آیینی و از سنخ مناسک مانند نیایش و نماز که مراقبه منظم را دربی داشته باشد. 3- یک عمل فیزیکی برای هماهنگ‌سازی بدن مانند یوگا تای چی چی کانگ یا سایر اعمال مشابه 4- یک ارتباط اجتماعی، محلی یا جهانی که مراقبت از دیگران را داشته باشد. پس از تبیین عوامل بهم وابسته معنویت ، ایشان با توجه به استنادات و مطالعات میدانی، نکته ی مهمتری تحت عنوان ویژگی‌های کلی آینده ای که با پارادایم معنویت شکل خواهد گرفت را چنین برمی شمارد: 1- معنویت فردی 2- مشارکت عمومی 3- جوامع بوم شناخت پایدار 4- فناوری بومی‌شده اما نه از سنخ پیشران 5- جایگزین‌های اقتصادی دیدگاه سرمایه‌داری 6- حاکمیت جهانی که بصورت مشروح در مقاله اقای سهیل عنایت الله " Spirituality as the forth bottom)) قابل ملاحظه است. آنچه در این مقاله مطمح نظر است آنکه دیدگاه آینده پژوهان برای تحلیل اینده از سنخ کشاورزی، فنی و صنعتی و ... نیست بلکه بر محور معناگرایی و الهیات، گردش میکند، البته نه الهیات محلی یا بسته و درون گرا بلکه الهیاتی جهانی که توان همگرایی با همه ادیان بویژه ادیان ابراهیمی را داشته و با سعه صدر و باز اندیشی در پارادایم اینده، سهم افرین و امید بخش باشد. با توجه به مطالب فوق انچه به عنوان یک هدف اصلی و بایسته، شایسته توجه و تامل است، بهره گیری از روش های جهانی در دنیای معاصر در پیمودن این مهم است. روشهایی که بتواند بر محور بینش و فهم فردی، فراگیری حداکثری، روانی و سرعت، عمیق و خود محوری، کم هزینه و بدون پیچیدگی، فرایند انتقال محتوا و تعامل افکار و اندیشه ها را در سطح جامعه جهانی ترویج کند و شاخصه های مهم و سرنوشت ساز پارادایم معنویت را به درستی تبیین و بازنمایی کند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که بر مکتب حیاتبخش و اخلاق محور اسلام تکیه زده و اساس معارف و اندیشه ان بر اصول عقلانیت و معنویت بناشده است، میتواند در نقطه مرکزی این پارادایم قرار گیرد و انتظار میرود سهمی بیش از همه در این مسیر، ایفا کند. از میان بیش از نه هزار موسسه اموزش عالی رسمی و ثبت شده جمهوری اسلامی ایران حدود نیمی از این موسسات با صدها رشته و گرایش در مقاطه مختلف کاردانی کارشناسی ارشد و دکتری، در حوزه علوم انسانی تلاش میکنند که برای ورود به موج چهارم جهانی راهی جز تحول اساسی و تغییر در روش ها و باورها و روی اوری به محیط ارتباطات دیجیتالی ندارند و ناگزیرند در این مسیر ضمن اسیب شناسی دقیق به راهبردهای: فرهنگ سازی ارتباطات فراگیر و به روز با جهان، اماده سازی استادِ دیجیتالی، دانشجوی دیجیتالی، فراگیری مهارتهای دنیای دیجیتال و تحلیل و نمایه گذاری اطلاعات به روز و چند زبانه به تناسب نیاز کاربران، بپردازند. این مقاله با روش بررسی های میدانی و تجربی و با نگاه به شاخصه های پارادایم اینده جهانی به تحلیل اسیب ها و ارائه راهبردهای مناسب در حوزه دیجیتالی شدن حوزه الهیات جهانی خواهد پرداخت. |
| کلیدواژه ها |
| موج چهارم، الهیات جهانی، تحول دیجیتالی |
| وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |