آموزش الکترونیک در بحران کویید 19 فرصت به کار گیری فرآیند یادگیری مبتنی بر ذهن فلسفی
کد مقاله : 1030-NEXT
نویسندگان:
سید کمال واعظی *
گروه مدیریت دولتی دانشگاه تهران
چکیده مقاله:
باسمه تعالی
اولین جشنواره دیجیتال دانشگاه تهران
عنوان مقاله :
آموزش الکترونیک در بحران کویید 19
فرصت به کار گیری فرآیند یادگیری مبتنی بر ذهن فلسفی
دکترسید کمال واعظی
دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
Vaezi_ka@ut.ac.ir
کلمات کلیدی :آموزش آلکترونیک ،فلسفه ذهن ،کویید 19
خلاصه
مطالعات گسترده ای که در خصوص تاثیر همه گیری ویروس کویید 19 بر آموزش عالی توسط سازمانهای معتبر بین المللی معتبر انجام شده است نشان می دهد رویکردهای جدید به این پدیده در مقایسه با نگاههای اولیه دچار تفاوتهای جدی شده است .به طوریکه اگر در ابتدای سال 2020 مواردی از قبیل ابهام ، فرآیند سازگاری و اهمیت مدیریت زمان از مهمترین چالشهای آموزش عالی در دوران کرونا ویروس نام برده میشد(سیموندز،2020)در گزارشهای جدید در سال 2021 از چالشهایی صحبت میشود که میتواند زمینه ساز تحولاتی بزرگ و شگرف در آموزش عالی به ویژه در افق 2050 باشد.(OECD،2021)
از سوی دیگر سازمان فرهنگی وآموزشی ملل متحد با تاکید بر دو شعار "تغییرات اساسی در بحرانهای عمیق محقق میشوند" و "تفکر در ماورا" به پنج مقوله جدید تحت عناوین ذیل در حوزه آموزش عالی با توجه به پاندمی ها تا افق 2050 پرداخته است .(یونسکو،2021)

1- Mega Shift
2- Networked Learning Hub
3- Diversity
4- Collective learning
5- Cognitive Learning




در نگاه بومی به نظر می رسد اجبار ناشی از تمرکز برآموزشهای الکترونیک در دوران کرونا فرصتی برای بازنگری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور در فرایندها و نظام های آموزشی باشد که تاکنون و در طی سالهای متمادی و از روی عادت یا تکرار مبنای عمل بوده است.(Aboaye,2020) در این راستا حتی اگر به موفقیت نظام های آموزشی در نظام های رایج قبلی قائل باشیم بدون شک می توان اذعان داشت در فرآیند یادگیری از موفقیت قابل قبولی برخوردار نبوده ایم .
شاید دلیل اصلی این ناکامی تمرکز بیش از حد نظام های آموزشی بر یادگیری مبتنی بر تئوری یادگیری بزرگسالان(( AlT بوده است.این در حالی است که امروزه نقد های جدی بر این تئوری وارد شده است.
فرصت پیش آمده ناشی از اجبار در آموزشهای الکترونیک و مجازی در دوران حاضر می تواند آغازی بر تغییرات در روند فرآیندهای یادگیری در نظام های آموزشی دانشگاهها باشد(David,2020)
این مقاله تلاش خواهد کرد مبتنی بر مفهوم آموزش مبتنی بر فلسفه ذهنی به عنوان یکی از تئوری های نوین دراین خصوص و با توجه به تجربیات نگارنده به مفاهیم و الزاماتی اشاره نمایدکه اهمیت نوجه به نظام های جدید یادگیری را برای مخاطبان افزایش خواهد داد.
در این فرایند یادگیری، تردید منطقی،کنجکاوی،دید وسیع ،سعه صبر،ترقی طلبی و در نهایت وحدت شخصیت یادگیرنده در پروسه آموزش مورد توجه نظام آموزشی قرار میگیرد. بدیهی است در این راستا آشنایی و قابلیت تفکر فلسفی دانشجو یکی از الزامات تلقی میشودکه باید در قالب آموزشهای موازی به دانشجو انتقال داده شود .
در این خصوص موارد زیر مورد بحث واقع خواهد شد .
• نقد تئوری یادگیری بزرگسالان در نظام های دانشگاهی امروز به ویژه در پاسخگویی به سوالات پیچیده
• چگونگی آموزش مهارت جامعیت ،تعمق و قابلیت انعطاف به دانشجویان
• مفهوم ذهن فلسفی برای دانشجوی امروز
• مفهوم داوری ارزشی
• نگاهی به آموزشهای مهارتی جدید

بررسی یک تجربه :
درس ارزشیابی عملکرد دولت به ارزش دو واحد یکی از دروس مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی است .این درس با هدف ارتقای مهارت های ارزیابی و نظارتی دانشجویان طراحی شده و در حالت معمول ناظر به آموزشهایی است که دانشجو را قادر به اجرای نظام های ارزیابی عملکرد سالیانه دستگاههای دولتی در قالب شاخصهای عمومی و اختصاصی طبق روال ابلاغی سازمان اموراداری و اسنخدامی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نماید.
اینجانب بارها تدریس این درس را در دوران معمول دانشگاه و به صورت حضوری بر عهده داشته ام . در دوران کرونا این امکان فراهم شد تا در دو نیمسال پی در پی عهده دار تدریس این درس باشم و همین فرصتی را فراهم کرد تا با توجه به الزامات جدید تغییراتی در فرآیند آموزش ایجاد گردد که بخشی از آن بر اساس تسهیل سازی امکان استقرار یادگیری مبتنی بر فلسفه ذهن بوده است .
اهم تغییراتی که در این خصوص انجام پذیرفت به شرح زیر است :
1- تغییر برنامه و طرح درس بر اساس رویکرد جدید با ملاحظات زیر :
عمق بخشی و چالشی نمودن اهداف درس با این هدف که دانشجو در تعریف اهداف درس مشارکت داشته باشد.
به روز رسانی سرفصل ها با توجه به تجربیات آموخته دانشجویان در دوران مدیریت بحران
افزایش قابل توجه منابع اصلی درس به میزان سه برابر به نحویکه از تکرار منبع اصلی نیمسال قبلی خودداری شود.
نقد منابع درسی مصوب به همراه دانشجویان


2- افزایش میزان و حجم ساعات آموزشی کلاس
3- حذف بخش ارایه دانشجویی در کلاس و انجام آن به صورت دیگر
4- دعوت و حضور کارشناسان در کلاس
5- تغییر رویه های انجام تحقیق آخر ترم دانشجویان
6- ایجاد امکان بحث دانشجویی خارج از وقت کلاس با نظارت استاد
7- برگزاری آزمون با هدف آمورش در هنگام آزمون و قابلیت خود ارزیابی
کلیدواژه ها:
یادگیری ،آموزش آلکترونیک ،فلسفه ذهن ،کویید 19
وضعیت : چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است
همایش بین المللی یادگیری الکترونیکی : تجربه های زیسته، ارزیابی و آینده نگاری