| واکاوی کاربردپذیری رابط کاربری سامانه ایلرن دانشگاه تهران با ابزار ردیابی چشم |
| کد مقاله : 1026-NEXT |
| نویسندگان |
|
نسرین مقدم *1، آرزو نیکنام2، شادی احمری3 1گروه مستقل طراحی صنعتی- پردیس هنرهای زیبا- دانشگاه تهران - تهران - ایران 2دانشگاه تهران 3همکار پژوهش |
| چکیده مقاله |
| بروز بحران جهانی بیماری کووید 19 و تعطیلی نابه هنگام مراکزآموزشی و ضرورت تداوم آموزش دانشگاهی باعث استفاده از روش آموزش الکترونیکی در تمام مقاطع شده است. این امر به عنوان یک سبک و رویکرد جدید آموزشی همراه باخود مسائلی را آشکار نمود. دانشگاه تهران به عنوان یکی از دانشگاه های پیشرو در ایجاد زیرساخت های نسبی و امکانات آموزش الکترونیکی دراین برهه از زمان توانست تجربیات جدیدی در مدیریت آموزش از راه دور کسب نماید اما برخی دلایل باعث شد تا این امکانات با ظرفیت کامل مورد استفاده قرارنگیرند. این پژوهش درابتدا با مشارکت پنجاه نفر از دانشجویان سه درس رشته طراحی صنعتی ازبهار1399 آغازگردید و تا تابستان 1400 با گردآوری نظرات هفتاد دانشجوی دیگر درکلاسهای ترم پائیز و بهار ادامه یافت و پس از نظرسنجی اولیه درمورد میزان تمایل به استفاده از «سامانه یادگیری الکترونیکی دانشگاه تهران» مشخص شد که رضایت کامل ازکاربری این سامانه وجود ندارد. نظرسنجی ازاستادان و کارشناسان آموزش دراین خصوص نیز به نتایج مشابهی رسیده است. مطالعه درمورد اصول طراحی « رابط کاربری » و ارتقاء «تجربه کاربری » در فرایند تعامل بین انسان – ماشین از دیدگاه ارگونومی نشان دهنده آن است که واسط کاربری سامانه یادگیری الکترونیکی دانشگاه باید مجدداً طراحی گردد. طراحی واسط کاربری و طراحی تجربه کاربری دو اصطلاحی هستند که اغلب در طراحی صفحات شبکه ها، سامانه ها، پایگاه های اینترنتی و برنامه های کاربردی دیجیتالی به کارگرفته می شوند و معمولاً در یک اصطلاح بَرساخته نوین و مخفف با نام طراحی یو آی، یوایکس (UI / UX) درکنار هم قرار می گیرند. «رابط کاربر» طرح گرافیکی صفحه یک برنامه است و شامل دکمه هایی است که کاربران بر روی آن کلیک می کنند ، متنی که می خوانند ، تصاویر ، اسلایدرها ، قسمتهای ورود متن و سایر مواردی که کاربر با آنها ارتباط برقرار می کند. به طورکلی شامل طرح روی صفحه ، انتقال ، انیمیشن های رابط و هر یک از تعاملات خُرد است. برای این کار هر نوع عنصر بصری ، تعامل یا انیمیشن باید طراحی شود. این امر به عهده طراحان متخصص رابط کاربری است. آنها تصمیم می گیرند که برنامه به چه شکلی باشد. آنها باید طرح های رنگی و شکل دکمه ها، عرض خطوط و قلم های مورد استفاده برای متن را انتخاب کنند. طراحان رابط کاربر ظاهر و احساس رابط کاربری برنامه را ایجاد می کنند. آنها باید اطمینان حاصل کنند که تک تک عناصر بصری چه از نظر زیبایی شناسی و چه از نظر هدف، حس یکپارچه و واحدی ایجاد می کنند. هرگزنباید این امر را به عنوان یک کار فقط هنری و تحت سلیقه طراح درنظر گرفت، بلکه باید توجه داشت که اصول طراحی رابط کاربری حاصل سالها تحقیق علمی درحوزه ارگونومی شناختی و علم عصب زیبایی شناسی میباشد. «تجربه کاربری» برنامه، براساس نحوه تعامل کاربر با آن تعیین می شود. آیا این تجربه روان و شهودی است و یا گیج کننده و پیچیده است؟ آیا پیمایش در برنامه منطقی است یا خودسرانه احساس می شود؟ آیا تعامل با برنامه این حس را به کاربر می دهد که وظایفی را که برای دستیابی به آن تعیین کرده اند به طور موثر انجام می دهند یا با آن درگیر می شوند؟ کیفیت تجربه کاربر بسته به میزان راحتی و یا سختی تعامل با عناصر رابط کاربری که طراحان ایجاد کرده اند ، تعیین می شود. برای توضیح بیشتر درمورد تفاوت این دو باید گفت، در حالی که طراحان رابط کاربری وظیفه دارند درباره نحوه شکل گیری رابط کاربری تصمیم بگیرند ، طراحان تجربه کاربری وظیفه تعیین چگونگی برقراری ارتباط کارامد با رابط کاربری را بر عهده دارند. آنها ساختار رابط و عملکرد، نحوه سازماندهی آن و ارتباط همه قسمتها با یکدیگر را تعیین می کنند. به طور خلاصه، آنها نحوه کار رابط را طراحی می کنند. اگر این بخش به خوبی طراحی شده و عملکرد مناسبی داشته باشد و احساس یکپارچگی ایجاد شود ، کاربر تجربه خوبی خواهد داشت. اما اگر پیمایش پیچیده یا غیرشهودی باشد ، به تجربه کاربری ناهنجار و غیرخوشایندی منجر میشود. این موضوع، وظیفه طراحان تجربه کاربری است که برای جلوگیری از بروز سناریوی دوم تلاش می کنند. با توجه به عدم استقبال اکثر دانشجویان ازاین سامانه و ذکر دلایل مرتبط با ضعیف بودن کاربردپذیری و خوشایندی سامانه ناگزیرباید آزمایشات دقیقی با استفاده از ابزارهای نوین و پیشرفته انجام شود تا بتوان دلایل این معضل را پیدا کرد و برای برنامه ریزی طراحی مجدد آن اقدام نمود. درمرحله اول ارزیابی سامانه ایلرن، با استفاده از نتایج مصاحبه ها پرسشنامه ای برای شناسایی سخت ترین نقاط کاربری تدوین شد. پس از آن برای دستیابی به راستی آزمایی مشکلات مطرح شده دراین پژوهش استفاده از ابزارهای نوین در حوزه علوم شناختی به عنوان دقیق ترین و پیشرفته ترین امکانات دربرنامه تحقیق قرارگرفت. به عنوان مثال برای شناسایی مسیر حرکت چشم، دستگاه ردیابی چشم دریک صفحه گرافیکی و برای مطالعه نحوه نگاه و احساس کاربر، روش چهره خوانی یا شناسایی چهره قابل استفاده هستند. علیرغم پیوند ناگسستنی یوآی و یوایکس باهم ؛ دراین پژوهش تمرکز اصلی آزمایش فقط بر یکی از جنبه های طراحی رابط کاربری قرارگرفت. آزمایش موردنظر شامل مطالعه رفتار کاربر (دانشجو) درسامانه و ردیابی مسیرها و بررسی زمان حضور در یکی از صفحات اصلی سامانه ایلرن بصورت برخط و واکنش کاربر به نحوه استفاده از جزئیات صفحه و پیداکردن اهرمهای اصلی کاربری در صفحه گرافیکی سامانه برای انجام یک فعالیت هدفمند همچون «تحویل تکلیف» می باشد. این آزمایشات هم اکنون درحال انجام است و پس ازگرداوری داده ها به صورت سیستمی، نتایج آن تحلیل و به زودی ارائه خواهد شد. |
| کلیدواژه ها |
| سامانه ایلرن، رابط کاربری، ردیابی چشم، ابزاریادگیری، رفتار کاربر |
| وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |