| واکاوی تجربه زیسته دستیاران آموزشی موثر در محیط یادگیری الکترونیکی دانشگاه تهران |
| کد مقاله : 1020-NEXT |
| نویسندگان |
|
زینب السادات مصطفوی *1، فاطمه نارنجی ثانی2 1دانشجوی دکتری دانشگاه تهران 2استادیار دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| واکاوی تجربه زیسته دستیاران آموزشی موثر در محیط یادگیری الکترونیکی دانشگاه تهران چکیده پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجارب زیست شده دستیاران آموزشی موفق در محیط یادگیری الکترونیکی دانشگاه تهران(ایلرن) انجام‌شده است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری اطلاعات از نوع کیفی- اکتشافی و روش پدیدارشناسی است. جامعه آماری پژوهش، دستیاران باتجربه که در محیط یادگیری الکترونیکی به فعالیت دستیاری مشغول بوده اند، است. نمونه پژوهش 8 نفر دستیار بوده است که با روش هدفمند انتخاب شدند. دستیاران آموزشی به عنوان عنصری کلیدی در فرایند یاددهی و یادگیری به ویژه در نظام یادگیری الکترونیکی می‌تواند به طور موثر باعث تسهیل فرایند و افزایش اثربخشی یادگیری دانشجویان در طول دوره باشد. نقش دستیار به عنوان تسهیل گر فرایند یاددهی - یادگیری در دهه‌های گذشته مورد توجه برنامه‌ریزان آموزشی قرار گرفته است و برنامه دستیار به عنوان کمک به یادگیری فراگیران، در جهت مسیری برای بهبود و افزایش اثربخشی یادگیری در دانشگاه‌های الکترونیکی دنیا اجرا می‌شود.برای نیل به هدف پژوهش ابتدا ادبیات، مبانی نظری و مستندات علمی مرتبط با موضوع تحقیق و علاوه بر آن شناسایی و بررسی دانشگاه‌های الکترونیکی از نظر بهره‌مندی از دستیاران آموزشی مطالعه شد. دانشگاه‌های مورد مطالعه عبارت بودند از: 1-دانشگاه فنیکس آریزونا در ایالت متحده آمریکا 2-دانشگاه آتا باسکا در کانادا 3- دانشگاه کاتولونیا در اسپانیا 4- تجارب دانشگاه‌های آمریکای شمالی 5- دانشگاه باز غنا در آفریقا 6- دانشگاه وسترن در کانادا 7-دانشگاه ایالتی امپوریا در آمریکا 8- دانشگاه ویسکانسین ایالات‌متحده آمریکا 9- دانشگاه سایمون فریزر در کانادا. بر اساس نتایج پژوهش، تجربه زیسته دستیاران آموزشی موفق در محیط یادگیری الکترونیکی در پنج مقوله: رفتاری، تعاملی، عاطفی، تخصصی و نگرشی مشخص شد و در انتها پیشنهاداتی از نظر دستیاران آموزشی موفق با هدف کیفیت اجرای برنامه های آموزشی در محیط یادگیری الکترونیکی مطرح شد. دوره‌های آنلاین نیازمند مدرسانی است که برای آماده شدن و برگزاری دوره، توجه دقیق و زمان بیشتری را صرف نمایند. با این حال، نرخ موفقیت بسیاری از دوره‌های یادگیری الکترونیکی بسیار پایین است و بسیاری از فراگیران علاقه‌مند آنلاین پس از چند هفته مطالعه، علاقمندی و اشتیاق خود را برای حضور در دوره از دست می‌دهند (ری چانرو ،2016). دوره‌های یادگیری الکترونیکی با مسائلی مانند دسترسی، محتوا، کیفیت یادگیری، اعتبار دوره، مسائل مربوط به تعلیم و تربیت، مشارکت ضعیف فراگیران، ورود فراگیران به دوره بدون مهارت‌های خاص شبکه روبه رو است. چندین پیشنهاد در خصوص کیفیت دوره‌های یادگیری الکترونیکی وجود دارد (برتولت و همکاران، 2016) مانند آماده سازی دقیق و یا طراحی برای دوره‌های آنلاین، با این حال، در بهبود کیفیت آموزش، نقش مدرس نیز اهمیت به سزایی دارد. در مطالعه سان و همکاران، بهره‌مندی از دستیارهای آموزشی که از دانشجویان فارغ‌التحصیلان دوره‌های یادگیری الکترونیکی بوده‌اند، پیشنهاد شده است. بهره مندی از دستیاران آموزشی به عنوان عنصری کلیدی در فرایند یاددهی و یادگیری به ویژه در نظام یادگیری الکترونیکی می‌تواند به طور موثر باعث تسهیل فرایند و افزایش اثربخشی یادگیری دانشجویان در طول دوره باشد. نقش دستیار به عنوان تسهیل گر فرایند یاددهی - یادگیری در دهه‌های گذشته مورد توجه برنامه‌ریزان آموزشی قرار گرفته است و برنامه دستیار در به عنوان کمک به یادگیری فراگیران، در جهت مسیری برای بهبود و افزایش اثربخشی یادگیری در دانشگاه‌های دنیا اجرا می‌شود. علاوه بر آن می‌توان گفت: آموزش باکیفیت، نیازمند حضور مدرسانی است که روش‌های یاددهی و یادگیری را آموخته باشند. متأسفانه بیشتر دانشگاه‌ها، به آموزش‌های حین کار متکی هستند و اعضای هیئت‌علمی، زمانی مهارت‌های کافی در تدریس را به دست می‌آورند که سال‌ها آزمون و خطای همراه با تدریس را پشت سر گذاشته باشند. به این ترتیب دانشجویان معمولاً هزینۀ تجربه‌اندوزی های تدریجی را می‌پردازند (سوهنی ،2013). باید توجه داشت که استادان تنها عنصر فرایند یاددهی و یادگیری نیستند. در بسیاری از دروس، برنامه‌ها و فعالیت عملی و یا آزمایشگاهی وجود دارد که این بخش معمولاً توسط دستیاران آموزشی به اجرا درمی‌آید؛ مثلا" در یک درس دو واحدی که شامل یک واحد درس نظری و یک واحد فعالیت عملی و یا آزمایشگاهی است، استاد معمولاً هفته‌ای یک ساعت واحد نظری را ارائه می‌دهد، این در حالی است که دستیار وی هفته‌ای حداقل دو ساعت بخش عملی را در کلاس‌های حل تمرین یا آزمایشگاه ارائه می‌دهد. دستیاران آموزشی، تعامل و ارتباطات بیشتری با دانشجویان دارند؛ بنابراین، آموزش مدیریت کلاس و به‌کارگیری روش‌های مناسب انتقال مفاهیم به این مدرسان تازه‌کار، تأثیر بسیار زیادی در اثربخشی فرایند یاددهی – یادگیری دارد (سوهونی،2013). نقش دستیاران آموزشی در فرایند یاددهی و یادگیری به عنوان یکی از ارکان این نظام بسیار مهم و تأثیرگذار است. اهمیت نقش و حضور دستیاران آموزشی، به دلیلِ ماهیت و ویژگی‌های محیط یادگیری الکترونیکی، به مراتب بیشتر از دیگر محیط‌های آموزشی است. تدریس آنلاین کسب مهارت‌های جدیدی را برای اغلب مدرسان الزامی می‌سازد. هر مدرسی، علاوه بر تسلط بر موضوع درس و روش تدریس آن، باید یاد بگیرد از ابزارهای جدید به صورت موثری استفاده کند تا با دانشجو همگام شود و یادگیری بلندمدت را ارتقا دهد (لیزا داولی،1393). حضور دستیاران در محیط یادگیری الکترونیکی در کنار اساتید و دانشجویان می‌تواند اثرات آموزشی و یادگیری بیشتری را به وجود آورد و موجب اثربخشی آموزش گردد. هم چنین دستیاران آموزشی می‌توانند در دروس مهارتی که به کسب مهارت‌های عملی دانشجویان می‌انجامد، کمک شایانی به افزایش یادگیری آنان کنند. در شرایطی که دانشجویان برای انجام آزمایش‌ها، فعالیت‌های گروهی، تیمی و پروژه‌ای، به گروه‌هایی تقسیم‌شده و همراهی استاد با همۀ این گروه‌ها امکان‌پذیر نیست، وجود دستیاران آموزشی می‌تواند نقش بارزی در تسهیل فرایند یاددهی -یادگیری داشته باشد. دستیاران به عنوان سرمایه‌های انسانی به همراه مدرس دوره در محیط یادگیری دانشگاهی می‌توانند فرصت‌های تعامل بیشتر، محیط هم اندیشی و تبادل تجربه را فراهم نمایند. استفاده از دستیاران آموزشی در فرایند یاددهی - یادگیری، مزایایی را دربر می‌گیرند، اولاً نگرانی مدرسان را به طور مستقیم کاهش می‌دهد، هم چنین می‌تواند در بلندمدت در تعامل و ارتباط برقرار کردن با فراگیران و یادگیری دانشجویان در جهت میزان تکامل و رشد فراگیران در دوره‌های یادگیری الکترونیکی مفید باشد (سان،2017). دستیاران آموزشی می‌توانند دانشجویان را به بحث‌های گروهی همزمان و غیر همزمان، تلفن، اتاق‌هایی گفتگو و کنفرانس‌های کامپیوتری تشویق کنند. دستیاران آموزشی می‌توانند، باید با برقراری روابط و بسط گفت و گو میان یادگیرندگان، آن‌ها را به تعامل و مشارکت بیشتر ترغیب کنند و در مواقع لازم از نظرات منطقی و صحیح پشتیبانی کند. او باید فرایند آموزش را کنترل و نقایص احتمالی را رفع کند (بنگ ،2006). علاوه بر آن نانس و مک فرسن مطرح می‌کنند دستیاران با هماهنگی و تحت نظارت اساتید باید فرصت‌هایی برای پشتیبانی از یادگیرندگان، ایجاد فضای مشارکتی، حل تعارض در بحث‌های برخط، ارائه بازخورد و تقویت یادگیرندگان را فراهم کند و همچنین یادگیرندگان را به یادگیری گروهی و شرکت در گروه ترغیب کند و زمینه‌های ورود افراد به گروه‌های یادگیری را فراهم سازد. |
| کلیدواژه ها |
| یادگیری الکترونیکی-دستیار آموزشی- سامانه ایلرن دانشگاه تهران-پژوهش کیفی |
| وضعیت: چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است |