همایش بین المللی یادگیری الکترونیکی : تجربه های زیسته، ارزیابی و آینده نگاری

بررسی دیدگاه دانشجویان ازژرف اندیشی وارزیابی پدیده آموزش مجازی دانشجویان دردوران کرونادردانشکده مجازی، آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تهران ازآموزش مجازی دردوران کووید19-سال 1399

کد مقاله : 1014-NEXT

نویسندگان

زهرا ایازی وانانی *¹، سلیمان احمدی²

¹دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد-دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی(دانشکده مجازی،آموزش پزشکی ومدیریت)

²رییس دانشکده دانشکده مجازی- آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی،تهران

چکیده مقاله

چکیده
مقدمه:درایران ازانتهای سال1398 بابروزپاندمی کووید-19ولزوم رعایت فاصله اجتماعی وتصمیمات جدیدمسئولان وتعطیلی دانشگاهها،کلاس درس به خانه‌هامنتقل شدوآموزش دانشجویان بویژه آموزش بالینی گروههای علوم پزشکی راتحت الشعاع خودقرار داد.دانشجویی که باژرف اندیشی نیازمندمرورتجربیات بالینی بود،درمقطعی اززمان دچارسردرگمی شده واساتیدرا نیز نگران یاددهی ویادگیری مؤثروآینده ارائه خدمات بالینی به بیماران نمودکه نیازمندشناسایی تهدیدهاوفرصت‌های موجوددرمحیط خارجی یک سیستم وبازشناسی ضعف‌هاوقوت‌های داخلـی آن بمنظورسنجش وضعیت وتدوین راهبردبرای هدایت وکنتـرل سیـستم آموزشی بود.
هدف:این پژوهش باهدف تعیین دیدگاه دانشجویان ازژرف اندیشی وارزیابی پدیده آموزش مجازی دانشجویان دردوران کرونا دردانشکده مجازی، آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تهران درسال 1399 انجام وبه شناسایی عوامل داخلی وخارجی مؤثربراین نوع آموزش پرداخته است.
روش اجرا:پژوهش حاضرکاربردی،همبستگی ومقطعی می باشد.ابتداازمطالعه کتابخانه ای(دیجیتال ودستی)استفاده وبررسی میدانی نتایج حاصله انجام شد.دراین پژوهش توصیفی-پیمایشی،به توصیف ویژگی های ژرف اندیشی درآموزش وشرایط آموزش مجازی وپیمایش دیدگاههای افرادخبره ودانشجویان درزمینه عوامل مؤثربراین نوع آموزش پرداختیم.
نتایج:یافته های این پژوهش نشان دادژرف اندیشی درفرآیندیادگیری فعال،امری حیاتی است وتجربه را به درک وفهم بیشترتبدیل نموده تافردبه سطوح بالای یادگیری برسد.باژرف اندیشی به دانشجویان کمک می شودتادانشجو،تئوری ودانش بدست آمده ازتجربه درطول تحصیل راباهم تلفیق وبتواندبرای اصلاح عملکردآتی خود،برنامه ریزی کند.ولی کروناتوانست دانشجوی فعال درآموزش بالینی رامنفعل کندودانشجویان به اهمیت ژرف اندیشی درآموزش ومرور تجارب اشاره داشته اند.تهدیدهابرفرصتها افزون ترومیزان نقاط قوت برنقاط ضعف عوامل مؤثربر آموزش مجازی پیشی داشت که بیانگر استراتژی رقابتی،تعاملی،بهینه سازی تولیدوکاهش هزینه هادرارائه خدمات آموزشی همچنین افزایش مشتریان وگرفتن سفارشات جدیدآموزشی باتوسعه ظرفیت تولیدواثربخش بوده وبدنبال انجام کاردرست وهدف گرااست.
نتیجه گیری:آموزش همیشه دستخوش تغییرات بوده ودراین دهه،کووید-19توانست آنرامتأثرسازد.پیش ازشیوع همه گیری ویروس کرونا،یادگیری الکترونیکی بعنوان شیوه ای برای جبران کمبودمنابع محسوب می شدامااین تهدید فرصتی شدکه یادگیری الکترونیکی موردتوجه ویژه قرارگیرد.گرچه این بیماری،پایان همه گیری نخواهدبود وامکان ظهور سایربحران هاهمچنان وجوددارد،پس می طلبدتابا تقویت نقاط قوت وبهره مندی ازفرصتهاوکاهش نقاط ضعف ورفع تهدیدهاودرس‌هایی که ازاین بیماری گرفته شد،تجربه گرانقدری باشدتادرراستای توسعه آموزش مجازی دراین دانشکده وسایردانشگاهها باروشهای نوین یادگیری مانندژرف اندیشی درعرصه آموزش به ویژه آموزش بالینی اثربخش،گام مؤثری برداریم تامبنای برنامه ریزی مناسب واستراتژیک درآموزش مجازی کشورباشدودربحران‌های آینده چراغ راه مسئولان، اساتید ودانشجویان گردد.
مقدمه:
ارزش آموزش بالینی برای همگان پذیرفته شده است.صاحبنظران معتقدند؛توسعه آموزش علمی وحرفه ای،بدون بهبودآموزش بالینی غیرممکن است.نکته مهم این که دربسیاری ازدانشگاههای علوم پزشکی،ارزیابی وضعیت آموزش بالینی،ستون اصلی برنامه ریزی آموزشی محسوب می شود(1).باورودﺑﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ وﻳﻜﻢ،جامعه دانشگاهی درحال ﮔﺬرازدﻧﻴﺎی ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺤﻮربسوی دنیای اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﻮراست وگذرازدنیای فیزیکی به دنیای مجازی.باپذیرفتن آموزش ازطریق کامپیوتر،سی دی،اینترنت وفناوری های مشابه این قرن،درواقع دانشگاه سنتی وآموزشهای سنتی،جای خودرابه آموزش مجازی(Virtual Learning)می دهندوبایدبپذیریم که گفته ی"پیتردراکر(2004)محقق می گرددکه"دانشگاهی درآینده به این سبک که امروزوجود دارد،نخواهیم داشت"(2).
درکشور ایران ازانتهای سال1398 بابروز پاندمی کووید-19 ولزوم رعایت فاصله اجتماعی وتصمیمات جدیدمسئولان وتعطیلی دانشگاهها،کلاس درس به خانه‌هامنتقل شدوآموزش دانشجویان بویژه آموزش بالینی گروههای علوم پزشکی راتحت الشعاع خودقرار داد.دانشجویی که باژرف اندیشی نیازمند مرور تجربیات بالینی بود،درمقطعی اززمان دچارسردرگمی شده واساتید رانیز نگران یاددهی و یادگیری مؤثروآینده ارائه خدمات بالینی به بیماران نمودکه نیازمند شناسایی تهدیدهاوفرصت‌های موجوددر محیط خارجی یک سیستم وبازشناسی ضعف‌هاوقوت‌های داخلـی آن بمنظورسنجش وضعیت وتدوین راهبردبرای هدایت وکنتـرل سیـستم آموزشی بود(محقق).مهم است که آینده نگری کنیم(3)اغلب دانشگاههاتوجه خودرابه آموزش مجازی معطوف کرده وباارتباطات همزمان وغیرهمزمان تدریس ویادگیری شکل گرفته است(4).بسیاری ازدانشگاههاباشتاب درحال آماده کردن برنامه های آموزش مجازی متنوع می باشند(5)ونوعی تعهد مؤسسه ای نسبت به آموزش مجازی ودانشجویان مجازی درآنهابوجودآمده است(6).تمامی فعالیتهای آماده سازی دوره مجازی باهدف توسعه حرفه ای اساتیدورشددانشجویان انجام شده است(7).
بیت(Beat)معتقداست:"آموزش الکترونیکی یامجازی"،روشی است که به یادگیرندگان اجازه می دهد،براساس زمان خود،کارکنندودرمکان انتخابی مطالعه کنندیابدون تماس رودررو،با مربی ارتباط برقرارکنند(8).علی رغم هیجان،امکانات وجذابیتی که دوره آموزش مجازی بهمراه دارد،بکارگیری آن بدون تجزیه وتحلیل اثربخشی دوره ها،ممکن است باعث شکست درتحقق اهداف دوره گردد(9).برگزاری دوره های آموزش مجازی نیازمندسرمایه های مالی وانسانی زیادی می باشدوبرگزار کنندگان وشرکت کنندگان انتظاردارند،دوره های برگزار شده ازاثربخشی لازم برخوردارباشند(10).
یادگیری،موضوع ضروری آموزش وازمهمترین ویژگیهای آدمی قابلیت اوبرای یادگیری است. شخصیت،عادات،مهارتها،دانش،نگرش، علاقه هاوخصوصیات ما،همگی نتیجه یادگیری هستند(11).
باگسترش فناوری های نوین وتحولات گسترده علمی،اجتماعی وتکنولوژیکی نه تنهاآموزش ویادگیری کم اهمیت نشده،بلکه بعنوان اساس توسعه وپیشرفت جوامع درعصر اطلاعات ودانش تلقی می شود.جوامع مختلف برای نیل به آرمانهای خود،شیوه ای بهتر ازآموزش وپرورش نیافته اند(12).حرکت بسوی آموزش تجربه محور که بطور واضح سبکهای مختلف یادگیری رامدّنظرقرارمی دهد،بعنوان جانشینی مؤثربرای آموزش سنتی درنظرگرفته می شود.که یادگیرنده ازحالت انفعالی خارج شده وبامشارکت دریادگیری به یادگیرنده فعال تبدیل می شود (13)."تجربه"مبناوشالوده اصلی یادگیری است،اما یادگیری بدون تفکروتأمل نمی توانداتفاق بیفتداگردرهمین زمان،تفکر وتأمل باشدبه عمل وفعالیت مرتبط می شود(14)."تجربه عملی"،مرکزیادگیری حرفه ای است،پس برنامه های آموزشی بایدشامل:فرآیندهای تأملی براساس تجربیات فردی باشند.یادگیری فرآیندتبدیل تجربیات به دانش،مهارتها،نگرشهاوارزشهاست که درچرخه های یادگیری تجربی مانندچرخه کلب ارائه می شود(15).
تئوری یادگیری تجربی کلب،نقش محوری درآوردن تأمل به آموزش ایفا نمود که در چرخه یادگیری با یک تجربه آغازوباتأمل ادامه می یابد.درطول فازتأمل ومفهوم سازی انتزاعی،یادگیرنده به تجربه وعملکردخودمی اندیشدوادراکات ومفاهیم شخصی ومدلهای ناکامل ذهنی خودراتصحیح می نماید.این تلاش برای اصلاح نقص های شناخته شده درحین دانش،مهارت یانگرش انجام می شود،چرخه با"تجربه وعمل کردن"کامل می شود.کلب"رفلکشنReflectionیا"تأمل"راگام اصلی درتغییر اعتقادات،نگرشهاورفتارهامی داند.ریشه لاتین لغت"رفلکشن"به"عمل خم شدن یابازگشت به عقب"برمی گرددوبعنوان فرایندی که افکارمابه عقب بازگشت می کند،اتفاق می افتد(16).
"رفلکشن"درفرهنگ لغت فارسی؛تأمل،ژرف اندیشی،انعکاس وبازاندیشی ترجمه می گردد.درزمینه مسایل آموزشی ویادگیری،ترجمه تأمل یاژرف اندیشی مناسبتراست(17)."ژرف اندیشی "به انجام دادن کارهابه نحوبهتروتصمیم گیری مناسبتردرانجام وظایف حرفه ای ودستیابی به صلاحیت بالینی است(18).تأمل فرآیندی است که درطی آن افراد،افکار،احساسات ورفتار های خودرادرطی یک دوره زمانی موردبررسی قرارمی دهند(19).
تاشیرو(Tashiro)به نقل ازتامورا(Tamura):ازنظرمفهومی؛"رفلکشن"فرایندی شناختی سیستمیک است که ازفلسفه آموزشی دیویی(Dewey)سرچشمه گرفته است(20).
شون(schon):"رفلکشن"یک راهبردمهم یادگیری برای کمک به افراد حرفه ای است تابتواننداز اساس دانش تلویحی (Implucit knowledge base)خودآگاهی یابند(19).
مکلین(Maclean):رفلکشن درگیرکردن فکردرباره تجربه وتجزیه تحلیل انتقادی آن باهدف بهبودعملکرد است(21).تفکربرروی یک تجربه یاواقعه همیشه هدفمند نیست والزاماًمنجربه راههای جدیدتفکریارفتارنمی شود.رفتارهای عادتی نیزجزو"ژرف اندیشی یاتأمل" نیست(22).
هویرپ والکجر(Hoyrup s & Elkjaer)؛"ژرف اندیشی"را فعالیتی پیچیده باهدف ارزیابی اقدامات خوددرموقعیتی خاص تعریف می کنندکه شامل:بررسی،تحلیل علل وآثارتجربه،درنهایت نتیجه گرفتن برای اقدام درآینده می شودکه چشم انداز مفهومی فردتغییرمی کند(23).
پس"ژرف اندیشی"برتجربیات صورت می گیرد.براساس تعمق درپژوهشها،سه ویژگی:جامعیت،شفافیت وکاربردبایددرتعریف یک مفهوم درنظرگرفته شود."ژرف اندیشی"؛فعالیت کاوش آگاهانه Boyd & Fales,1983وتوجه فعالDewey,1933ودرونی هرفردBoud,1985بمنظورارزیابی Hoyrup & Elkjaer,2006وروشن سازی مفهوم تجربیاتBoyd & Fales,1983 وکسب دانش نهفته درآنهاست Argyris & Schon,1974که به تغییرچشم انداز مفهومیDweyer 2012, Hoyrup & Elkjaer,2006منجرمی شودو به تبع آن به تصمیم گیری ها وعملکردHolcomb2009فردمی انجامد.
درزمان پاندمی کروناباتوجه به جایگزینی آموزش الکترونیک،فاصله تئوری وعملی بیشترواهمیت ژرف اندیشی دریادگیری واضحتر گردیدونیازمند بررسی وارائه راهکارهای مناسبی بود.لذااین پژوهش باهدف تعیین دیدگاه دانشجویان ازژرف اندیشی وارزیابی پدیده آموزش مجازی دانشجویان دردوران کرونادردانشکده مجازی،آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تهران درسال 1399 انجام وبه شناسایی عوامل داخلی وخارجی مؤثربراین نوع آموزش پرداخته است.
بیان مسئله:
آشنایی بارویکردهای نوین تدریس،امری ضروری جهت دستیابی هرچه بهتربه اهداف برنامه درسی به ویژه درعلوم پزشکی می باشد.دراین میان رویکردهایی که سبب ایجادیادگیری عمیق وکاربردی می گردد،ازاهمیت خاصی برخوردارند.موانع متعددی درراستای بکارگیری این رویکردهاوجود داردکه یکی ازمهمترین آنها،فقدان آشنایی ویاآگاهی اندک مدرسین درباره آنهاست(24).
رفلکشن فرآیندی شناختی است که طی آن اطلاعات جدیدوتجربیات باساختارهای موجوددانش ومدلهای ذهنی ترکیب شده ویادگیری معنادارراایجادمی نماید.هدف ازتأمل تنهاتوسعه آگاهی ومهارت نیست،بلکه مقصود اصلی عادت به تفکروتقویت مکانیسم های ذهنی برای تولید اطلاعات ویادگیری منتقدانه است.رفلکشن به همان اندازه که ازنظرشناختی برتوانمندی های فراگیران مؤثراست باعث رشدفردی،اخلاقی،شخصیتی،روانی واحساسی می شودوبعنوان جزءاساسی آموزش مطرح شده است.استفاده ازرفلکشن دریادگیری می تواندمنافع فراوانی برای هرنظام آموزشی به همراه داشته باشد،چرا که هدف ازآموزش ویادگیری،رساندن فراگیربه درجاتی ازتوانمندی است ویادگیری براساس ژرف اندیشی،یادگیرنده رابسوی تفکرانتقادی برای تولیددانش وراه حلهای جدیدبرای مسائل رهنمون شده وموجب رشداخلاقی-فردی،شخصیتی،روانی،هیجانی ونیزشناختی وی می گردد(25).
استفاده ازشیوه های تأملی؛یعنی احترام به دانشجو ،باایجاداستقلال دردانشجو،اطمینان به شایستگی وموفقیت درعملکردروزانه دروی رابه وجودمی آورد(26).رفلکشن،درفرآیندیادگیری به یادگیرنده اجازه می دهدکه یادگیری وعملکرد خودرابازبینی کند،ووی رابسوی تفکرانتقادی برای تولیددانش وراه حلهای جدیدبرای مسائل رهنمون می شود(27).
ازمزایای عملکردبراساس ژرف اندیشی:یکی کردن مفاهیم نظری باعملکرد،افزایش یادگیری ازطریق تجربه،پذیرش مسئولیت حرفه ای ورشد حرفه ای مداوم،افزایش تفکرانتقادی وقضاوت درموقعیتهای بحرانی وپیچیده براساس تجربه ودانش بالینی وبهبودمراقبت ازبیمار،افزایش قدرت شاغلین،افزایش رهایی سیاسی واجتماعی،بهبوددرعملکردبوسیله ارتقاءبیشترآگاهی فردی،کمک به دانشجویان درجهت گسترش وتوسعه دانش ومهارت بالینی است(28).
ضرورت تحقیق:
"عملکردبراساس ژرف اندیشی"؛دراقدامات کادردرمان وبیماردارای فوایدزیادی است.چون کادردرمان باجان انسانها سروکاردارند،بایدتمام ابعادانسان رادرنظربگیرندواقدامات درمانی خودراباحداقل اشتباه انجام دهندولازم است درحین انجام اقدامات خاص ویاپس ازانجام آن درمورداقدام موردنظرتأمل صورت گیردتافاصله بین تئوری وعملکرد کاهش یافته ونکات لازم ازتجارب خاص آموخته شود(29)."رفلکشن"؛برای کادردرمان وبیماردارای مزایایی است.وقتی ازطریق رفلکشن،مشکلات آشکارشد،فردمی تواندازانجام موارداشتباه،دوری کرده یامواردصحیح راجایگزین آن نماید،پس می توانددرجهت افزایش توسعه توانایی های فرد،کمک کننده باشد.کادردرمان درطی عملکردبراساس ژرف اندیشی قادرمی شوندمراقبت خودرابافهم وآگاهی بهترارائه دهندوانگیزه درجهت تغییروبهبودکیفیت مراقبت کل نگر داشته باشند(29).
شناسایی راهبردهای کاربردی ژرف اندیشی درآموزش بالینی دردانشجویان علوم پزشکی وارائه الگوی مفهومی دراین زمینه که می تواندباکمک به مسئولین حوزه نظام آموزش وسلامت،درراستای کاهش فاصله آموزش تئوری وبالینی،ارتقاءسطح آموزش بالینی،تأمین سلامت ورضایتمندی بیماران،رضایت شغلی دانشجویان،کاهش خطاهای پرستاری وهزینه های درمان،تقویت کارتیمی همچنین توانمندسازی اعضاءهیأت علمی درآموزش بالینی،گامهای مؤثری برداشت و باتقویت نقاط قوت وبهره مندی ازفرصتهاوکاهش نقاط ضعف ورفع تهدیدهادرراستای توسعه آموزش مجازی دردانشگاهها باروشهای نوین یادگیری مانندژرف اندیشی درعرصه آموزش بویژه آموزش بالینی اثربخش، گامهای مؤثری برداریم وشاهد رفع فاصله آموزش تئوری وبالین حتی درمواقع بحرانی مانندکووید-19وتوسعه آموزش مجازی ویادگیری الکترونیکی باشیم.

روش تحقیق وروش جمع آوری اطلاعات:
این پژوهش توصیفی-پیمایشی(survey research) روش تحقیق زمینه یابی-بوده،که درآن به توصیف شرایط وویژگیهای آموزش مجازی وپیمایش دیدگاههای دانشجویان درزمینه ژرف اندیشی درآموزش وشرایط آموزش مجازی وپیمایش دیدگاههای افرادخبره ودانشجویان درزمینه عوامل مؤثربراین نوع آموزش پرداختیم.باتوجه به تعطیلی دانشگاهها،جامعه آماری دردسترس این تحقیق،دانشجویان دانشکده مجازی،آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستندکه پرسشنامه این پژوهش راازطریق ایمیل دریافت وبرای محقق تکمیل نموده وعودت داده اند.این پرسشنامه دارای یک بخش دموگرافیک بوده ودربخش دوم نیزباطرح سئوال باز،ازدانشجویان خواسته شد:نقاط قوتStrengths،نقاط ضعف Weaknesses،فرصتهاOpportunitiesوتهدیدهاThreatsی آموزش مجازی که دردوره شیوع بیماری کروناویروس دریافت نموده اند،طبق تعاریف ذکر شده،درجدولTOWSثبت نمایندوسپس محقق آنهاراتحلیل نمود.
مرور ادبیات:
درمتون مختلف به اهمیت ژرف اندیشی درآموزش ویادگیری ویاددهی پرداخته اندکه نکته مشترک آنها؛تأثیرمرورتجارب درشکل گیری یادگیری براساس ژرف اندیشی می باشدکه می تواند باژرف اندیشی؛ضمن ایجادپلی بین تئوری وعمل این فاصله رادرکسب مهارت بیشتربه ویژه درآموزش بالینی ازبین برد.البته عدم توجه قطعی به ژرف اندیشی درآموزش الکترونیکی قابل تعمق است.
Ashford & Platzer )2000(طی پژوهش کیفی بابررسی گروهی ازپرستاران به تعیین موانع یادگیری ژرف اندیشی پرداخته وفرهنگ موجودیامحیطی که پرستاران درآن کارمی کنند،رابزرگترین مانع ژرف اندیشی ویادگیری ازطریق تجربه مطرح می نماید(30).
Chong نیزدرسال 2009 باتبیین درک دانشجویان پرستاری ازعملکردژرف اندیشی دربالین پرستاری به نکات قابل توجهی اشاره می نمایدکه ایشان به عملکرد ژرف اندیشی،درک مثبت دارندوباعث بالابردن فعالیتهای یادگیری وانگیزه خودهدایتی دانشجویان می شود.همچنین محتوی رشته،روش آموزش،آمادگی مربی،آموزش دهنده بالینی ومنابع حمایتی یادگیری برای دانشجویان بایدفراهم باشد(31).
Mettiäinen Vähämaaباتعیین کاربردمراحل سطوح آگاهی وسطوح آگاهی انتقادی فرآیندیادگیری ژرف اندیشی؛برای استفاده بصورت تعدیل شده دردانشجویان پرستاری درسال2013،یک تحقیق کیفی انجام دادندواعلام نمودندکه دانشجویان پرستاری درمحیط کاری خودازطریق ادراک وتفکر،ساختارهای مفهومی ایجادکرده وبرمعنای ادراکات وپیش زمینه های نظری آن ژرف اندیشی نمودند.درسطح آگاهی انتقادی،دانشجویان نسبت به آگاهی ودانش خودآگاه شدندوآموختندکه این آگاهی ودانش رانقدکنندوفرضیات خودرابه چالش بکشند(32).
&Ryan Ryanدرسال2013؛به نظریه پردازی مدلی برای تدریس وارزشیابی یادگیری ژرف اندیشی درآموزش عالی یک پژوهش کیفی براساتیدودانشجویان انجام دادوبیان کردکه آموزش عالی؛فضای چندبعدی است که لزوم توجه به همه ابعادمختلف دریادگیری دانشجویان راتوجیه می کند(33).
Ugaldeنیزبرای تعیین رابطه بین یادگیری ژرف اندیشی،علایق وانگیزه هادردستیابی به موفقیت درخواندن استاندارددرمدارس متوسطه درسال2015بیان می داردکه فعالیتهای انگیزشی دانش آموزان موجب تفاوت یادگیری بین آنهامی شودوبرای هرکدام،یک یاچند فعالیت یادگیری،ارزشمندتلقی می شد.نیازبه تدوین ووجوداستانداردهای شفّاف بین یادگیری ژرف اندیشی وموفقیت دانش آموزان،مشهودبود(34).
Saperstein(2015)باپژوهش کیفی بردانشجویان واساتیددانشکده پزشکی ادواردهبرتUSUبه ارائه مدل آموزش عملکردژرف اندیشی باتدوین واجرای برنامه درسی درطی 4سال آموزش پزشکی درکارشناسی ارشدپرداخته است وتمرین براساس ژرف اندیشی بصورت طولی در3مرحله آموزش وباارائه نمونه ای ازنوشتارژرف اندیشی به دانشجویان نشان می دهند،چگونه می توان باجایگزینی چنین برنامه درسی،شاهدمنافع بالقوه آن مانندارتقاءآموزش بین حرفه ای وبهبودخودآگاهی وعملکردبالینی بود(35).
نتایج:
دانشکده مجازی،آموزش پزشکی ومدیریت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی دارای چهارگروه آموزشی ورشته های تحصیلی:آموزش پزشکی،سلامت جامعه نگر،یادگیری الکترونیکی،مدیریت سیاستگذاری واقتصاد سلامت درمقاطع کارشناسی ارشدودکتری بصورت حضوری ومجازی می باشد.که 594 نفردانشجودراین دانشکده ازحضور17 عضوهیأت علمی بهره مندمی باشند.میانگین سنی این دانشجویان 36تا41سال بوده و86درصدشرکت کنندگان درمقطع کارشناسی ارشدو14درصددرمقطع دکتری بوده که دربیشترین درصد(72)دررشته آموزش پزشکی ودرکمترین درصد(8)دررشته مدیریت سیاستگذاری واقتصاد سلامت مشغول به تحصیل می باشند.68درصدایشان شاغل ودارای میانگین سنوات خدمت 6تا 10 سال می باشند.همگی این دانشجویان تجربه استفاده ازآموزش الکترونیکی راداشتند.باتوجه به رسالت مجازی بودن برخی دوره ها،ازسالهاقبل،ساختاراین آموزش مهیاوامکانات نرم افزاری آموزش مجازی برای این دانشجویان درقالب آموزش الکترونیکی فراهم بوده وباتصمیم مسئولین مبنی بربرگزاری دوره های آموزشی بصورت مجازی وجلوگیری ازمتضرّرشدن دانشجویان درتحصیل،درشرایط بیماری کووید19نیزکلاسهابصورت الکترونیکی برگزارگردید.لیکن«هرگونه تغییردرشرایط کاری،ابتدامشکلاتی رابهمراه داردودرمقابل تغییرات مقاومت خواهدشد»،پس تغییرروش آموزشی ازحضوری به بسترآموزش کاملاًمجازی،مشکلاتی رابرای اساتیدودانشجویان ایجاد کرده ودرابتدا باعدم استقبال مواجه شد.گرچه برخی دانشجویان دراوایل برگزاری کلاس‌های مجازی بدلیل آشنانبودن زیادبااین نحوه آموزش باآن ارتباط برقرارنکرده بودندوبدلیل پایین بودن سرعت اینترنت،زیادرغبتی به حضوردراین کلاس‌ها نداشتندولی بمروربابهبودشرایط وافزایش ظرفیت پهنای بانداینترنت،به تعداددانشجویان درکلاس‌های مجازی افزوده شدکه نتایج این پژوهش درخصوص عوامل مؤثربراین آموزشها قابل تعمق است تاضمن تقویت نقاط قوت واستفاده بهینه ازآنها،باکاهش نقاط ضعف وتبدیل آنهابه نقطه قوت واستفاده بهینه ازفرصتهاوتبدیل تهدیدهابه فرصت،درجهت ارتقاءسطح آموزش اثربخش مجازی،تلاش نمود.
نتایج این پژوهش نشان دادژرف اندیشی درفرآیندیادگیری فعال،امری حیاتی است وتجربه را به درک وفهم بیشترتبدیل نموده تا فردبه سطوح بالای یادگیری برسد.باژرف اندیشی به دانشجویان کمک می شودتادانشجو،تئوری ودانش بدست آمده ازتجربه درطول تحصیل راباهم تلفیق وبتواندبرای اصلاح عملکردآتی خود،برنامه ریزی کند.ولی کروناتوانست دانشجوی فعال درآموزش بالینی رامنفعل کندودانشجویان به اهمیت ژرف اندیشی درآموزش ومرورتجارب اشاره داشته اند.تهدیدهابرفرصتهاافزون ترومیزان نقاط قوت برنقاط ضعف عوامل مؤثربرآموزش مجازی پیشی داشت که بیانگراستراتژی رقابتی،تعاملی،بهینه سازی تولیدوکاهش هزینه هادرارائه خدمات آموزشی همچنین افزایش مشتریان وگرفتن سفارشات جدیدآموزشی با توسعه ظرفیت تولیدواثربخش بوده وبدنبال انجام کاردرست وهدف گرااست.
درطی تحلیل پاسخ دانشجویان بیشترین پاسخها دربخش نقاط قوت،نقاط ضعف،فرصتهاوتهدیدها ی مؤثردرآموزش مجازی دردوران کرونارابشرح زیربرشمردند:
عمده نقاط قوت:حفظ سلامتی دانشجویان دربرابر کروناودرخانه ماندن باآموزشهای مجازی،رعایت قرنطینه خانگی وعمل به توصیه‌های ستادملی مبارزه باکرونا-امکان بهره مندی ازآموزش مجازی بدون حضوردرکلاس،صرفه جویی درزمان بویژه برای ترددبامشکلات ترافیکی وشیوع کرونا-آمادگی قبلی وتجربه دانشجویان تحصیلات تکمیلی درکارباLMSوطی دوره های آموزشی مربوطه-ایجادموقعیت مناسب برای دانشجویان درکسب آموزش الکترونیک وجلوگیری ازقطع ارتباط آموزشی
عمده نقاط ضعف:عدم توجه به نظرات دانشجویان درارزیابی اساتیدبرگزارکننده دوره های آموزش مجازی تاپایان دوره وعدم وجودمکانیسم تشویقی مناسب برای مشارکت بیشتردانشجو-عادت کردن دانشجویان بروش آموزش سنّتی وحضوری ومقاومت دربرابراین نوع آموزش بدلیل عدم ارتباط چهره به چهره حضوری-هزینه بالای اینترنت جهت دسترسی به سامانه وتحمیل هزینه‌های سنگین تجهیزات وسخت‌افزارلازم-عدم آمادگی کامل برخی اساتیدبرای تهیه محتوای آموزشی یاخستگی ایشان دربرگزاری کلاسهای آنلاین پشت سرهم
عمده فرصتها:بهره مندی ازاساتیدومسئولین آموزشی توانمنددررفع مشکلات آموزشی باتعطیلی دانشگاه-ایجادفرصت مناسب برای توانمندی دانشجویان بااستفاده ازشبکه های اجتماعی وروشهای یادگیری غیررسمی- احساس مسئولیت وپیگیری مسئولین دررفع چالش آموزش دانشجویان باتعطیلی دانشگاه
عمده تهدیدها:تعطیلی کامل دانشجوبصورت غیرمترقبه باشیوع کرونا-کافی نبودن زیرساخت سامانه نویدومحدودیت سرورهادرپذیرش حجم بالای محتوای آموزشی-مشکلات عدیده در دسترسی به اینترنت پرسرعت وباپهنای باندمناسب دربرگزاری وبهره مندی ازدوره های آموزش مجازی
باتوجه به پاسخ دانشجویان،نتایج نشانگرفاصله گرفتن تئوری ازعمل وحضوردردانشکده می باشدکه بایداین خلأرابه بهترین شیوه وبهره مندی ازروشهای نوین یادگیری وتقویت ژرف اندیشی درعرصه آموزش،جبران نمود.
نتیجه گیری:آموزش همیشه دستخوش تغییرات بوده ودراین دهه،کووید-19توانست آنرامتأثرسازد.درتحقیقات لیتل جان1997،هیتچ 2000، مانی2007،پری2004 همچنین نیوانگ2001 که به بررسی ومشخص نمودن عوامل مؤثربردانشگاه مجازی وتعیین وضعیت آینده آن پرداخته اندبه نتایج مشابی دست یافته اند.غالب تحقیقات پیشین درایران نیزمانند:پارسیان،جهانگرد،بهشتی وربیع نیزبه نتایج مشابه این پژوهش دست یافته اند(36و37و38و39و40).
پنج استراتژی بااولویت:1.توسعه زیرساخت های آموزش مجازی2. امکان سرمایه گذاری مالی آموزش مجازی3.هدف مندی آموزش وارزشیابی های مجازی تحصیلی4. افزایش تعامل هدفمند فراسازمانی5.بهبودمشارکت خبرگان درون وبرون سازمانی،جهت تدوین برنامه های عملیاتی معرفی می گرددتاضمن بهره مندی ازنقاط قوت دانشکده،بتوانیم برتهدیدهای موجودفائق آییم.

کلیدواژه ها

ژرف اندیشی،یادگیری براساس ژرف اندیشی،آموزش مجازی،یادگیری الکترونیکی،کووید-19

وضعیت: چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است