| یادگیری از راه دور برای دروس ریاضی در فیزیک |
| کد مقاله : 1003-NEXT |
| نویسندگان |
|
حمیدرضا مشفق * دانشکده فیزیک-دانشکدگان علوم- دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| امروزه یادگیری از راه دور یکی از روش های مهم آموزش است. آموزش دروسی که بر پایه نوشتن روی تخته و استخراج روابط ریاضی باشند به گمان برخی اندکی دشوار تر از دروسی هستند که آموزگار سخنگوی تنها بوده یا با نمایش تصاویر مفاهیم مورد نظر را انتقال می دهد. تجربه چندین سال تدریس دروس ریاضی فیزیک نشان داده است که نوشتن بر روی تخته و استخراج روابط لازم پیش روی دانشجویان به آنها کمک میکند تا که از دشواری و هیبت نتایج نهایی کاسته شود و روابط نهایی را قابل استخراج دانسته و به مدرس نیز اعتماد بیشتری داشته باشند. در روش های ارائه به صورت نمایش روابط؛ برخی دانشجویانی که کمتر دست به قلم هستند می انگارند که این روابط از جایی دیگر نازل شده اند در صورتی که نوشتن و استخراج گام به گام آنها فرصت تامل و تعمق دانشجویان روی انها را بیشتر کرده و استخراج روابط و نتایج را قابل دستیابی نشان میدهد. از سویی بحث های فیزیکی و نمایش کاربردهای نتایج ریاضی نیاز به رسم تصاویر یا نمایش فیلم دارد که این بخش در کلاس حضوری دشوار تر است. در دوران همه گیری بیماری کوید 19 این روش تجربه شد و دروس ریاضی در فیزیک مقطع کارشناسی (در دو درس جداگانه) و در الکترودینامیک در مقطع کارشناسی ارشد (که لازمه ان درس نیز مهارت کافی در ریاضیات در فیزک است )هر یک برای بیش از 50 دانشجو برگزار شد. در این نوشتار تجربه زیستی در این کلاسها بررسی می شوند. این دروس بنا بر ماهیت شان کمتر به روش های چند رسانه ای نیاز دارند. معمولا در این کلاس ها سطح دانش دانشجویان یکسان نیست و گاهی اختلاف زیادی بین دانشجویان برتر و معمولی و ضعیف کلاس وجود دارد. به ویژه در شرایط سال های اخیر برای ازمون های ورودی کارشناسی ارشد و تمایل کمتر دانشجویان برای ادامه تحصیل در علوم پایه این اختلاف سطح دانشجویان را پررنگ تر کرده است. از این رو برای بهره مندی همه دانشجویان از کلاس های حضوری ناگزیز به حذف برخی مطالب و تاکید و تامل روی برخی مطالب ساده تر بودیم. با این روش کلاس برای دانشجویان قوی تر گاهی خسته کننده می نمود و با توجه به زمان محدود کلاس اگر به مطالب پیشرفته تر پرداخته می شد کلاس برای دانشجوی ضعیف تر دشوار مینمود و رشته درس را ازدست میداد و چه بسا موجب سرخوردگی یا انصراف انها از شرکت در کلاس می شد. با این حال در کلاس های غیر حضوری دیده شد می توان مطالب متنوع تر و عمیق تری را به فراخور بیشینه و سطح دریافت دانشجویان ارائه کرد. کلاس ها به صورت ترکیبی زنده و از پیش تصویر بردارشده برگزار شد. در تصویر برداری ها برای انکه ارائه درس مصنوعی به نظر نیاید و نگاه و حرکات بدن مدرس نیز به آموزش کمک کند از حضور چند دانشجو استفاده شد. دست نوشته های درسی و مراجع نیز در دسترس همه قرارگرفت. در تصویر برداری ها کلاس ها به صورت موضوعی دسته بندی شد. هر موضوع در سه سطح مختلف ارائه شد و سطح متوسط به عنوان مرجع ارزیابی ها در نظر گرفته شد. هر موضوع در قالب فیلم های 15 تا 20 دقیقه ای اماده شد. با توجه به امکانات غیر حرفه ای که در اختیار داشتم روی برخی تصاویر با استفاده از نرم افزار های موجود یادداشت یا تصاویری نیز قرار داده شد تا جذابیت و محتوای درس را غنی تر کند. با این روش همه کلاس به فراخور خود می توانستند یا از بخشی عبور کنند یا روی بخشی تاکید بیشتری نمایند. برای بخش های فیزیکی و نمونه های کاربرد نیز از پویا نمایی ها و فیلم های مرجع استفاده شد که به عنوان مطالب جنبی در اختیار دانشجویان قرار گرفت. با توجه به امکانات سامانه های برگزاری کلاس تمرین های فراوان ارائه و آزمون های مستمر و چند آزمون اصلی برگزار شد. کلاس های زنده در نرم افزار ادوبی اجرا شد و با کمک قلم نوری در صورت نیاز نوشتن هم به صورت دستی انجام میگرفت. سوای مشکلات کندی اتصال اینترنت و قطع و وصلی های ناخواسته در مجموع کلاس ها به خوبی برگزار شد. دانشجویان کم برخوردار تر با مشکلات بیشتری روبرو بودند. معمولا حضور و غیابی هم صورت نمی گرفت. بر این اعتقادم که اگر کلاس مفید باشد دانشجویان استقبال خواهند کرد و با اجبار نمی توان کیفیت را بالا برد. کلاس های زنده بیشتر به پرسش و پاسخ و رفع اشکال می گذشت.نتیجه نهایی نه تنها مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت بلکه همبستگی معنی داری بین نمرات نهایی و فعالیت دانشجویان در طول ارائه درس وجود داشت. در این گفتار شواهدی ارائه می شوند که گویای بازدهی بیشتر تلفیق کلاس های حضوری و یادگیری از راه دور برای چنین دروسی است. از سویی استفاده از سامانه های ساده تر و بدون پیچیدگی برای کلاس های زنده می تواند مفید تر باشد. برای برگزاری یک کلاس خوب بازده به تیمی زبده و دست کم نیمه حرفه ای برای اماده سازی ارائه و تصویر برداری ضروری به نظر می رسد. در این روش برای هر نیمسال ارائه بیش از یک درس برای هر استاد با توجه به سایر وظایف کاری بسیار دشوار است و از کیفیت درس می کاهد. آزادی عمل دانشجویان برای زمان یادگیری و دیدن محتوای ارائه شده و تنوع سطح ارائه مطالب از نکات بارز و ارزشمند این شیوه تلیقی است. |
| کلیدواژه ها |
| یادگیری الکترونیکی- ریاضی در فیزیک – کلاس های تلفیقی |
| وضعیت: چکیده برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |